ارزیابی توانمندی مدل های غیرخطی در تخمین روز تا سبز شدن در ارقام گندم در دو منطقه بیرجند و گرگان

نخستین گام در کمی سازی فنولوژی، برآورد دقیق پارامترهای تاثیرگذار بر فنولوژی گیاه است که این پارامترها به طور عمده در ارتباط با دما می باشد. برای بررسی نحوه واکنشس هفت رقم گندم در بیرجند(اکبری، الوند، انفارم9، انفارم4، بک کراس، روشن و ws) و گرگان (زاگرس، دنا، آریا، کوهدشت، لاین17، n80، n81 ) به دما آزمایشی با هفت تاریخ کاشت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در پاییز 1389-1388 به طور همزمان در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و دانشکده کشاورزی بیرجند اجرا شد. به منظور کمی کردن واکنش سرعت سبز شدن گندم نسبت به دما و برآورد پارامترهای موثر بر آن از هفت تابع دمایی شامل تابع لجستیک، تابع دندان مانند، تابع دوتکه ای، تابع منخنی، تابع درجه دوم، تابع بتا و تابع مسطح استفاده شد.برای انتخاب مدل برتر از میان مدل های مختلف از جذر میانگین مربعات خطا، ضریب تبیین، ضرایب رگرسیونی (aو b) بین تعداد روز از کاشت تا سبز شدن مقادیر مشاهده شده در برابر پیش بینی شده و شاخص معیار، راندمان مدل و ضریب همبستگی اسثفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بهترین مدل برای توصیف رابطه سرعت سبزشدن مئل مسطخ، دندان مانند و دوتکه ای در گرگان و مدل دندان مانند، لجستیک، درجه دوم و مسطخ در بیرجند است. بر اساس این مدل ها مقدار دمای پایه ارقام مختلف گندم 0 تال 69/6 درجه سانتی گراد در گرگان و 0 تا 4 درجه سانتی گراد در بیرجند بود. دمای مطلوب برای ارقام مختلف در گرگان 14/30 - 78/19 درجه سانتی گراد و در بیرجند 12/30 - 77/15 درجه سانتی گراد بود. دمای سقف برآورد شده در هر دو منطقه 55/43 درجه سلنتی گراد تخمین زده شد. همچنین با استفاده از مدل برتر تعدادروز بیولوژیک مورد نیاز از کاشت تا سبز شدن در گرگان و بیرجند به ترتیب 7/2 تا 41/4 و 2/3 تا 3/7 روز بیولوژیک برآورد شئ.